অসমৰ ভৌগোলিক অৱস্থান আৰু বৈশিষ্ট্যসমূহ

ভৌগোলিক অৱস্থান:

অসম ভাৰতৰ উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজ্য। ই ২৪°০৮' পৰা ২৮°০২' উত্তৰ অক্ষাংশ আৰু ৮৯°৪২' পৰা ৯৬°০১' পূব দেশান্তৰ ৰেখাৰ ভিতৰত অৱস্থিত। ইয়াৰ উত্তৰত অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু ভুটান, পূবত নাগালেণ্ড আৰু মণিপুৰ, দক্ষিণত মিজোৰাম আৰু ত্ৰিপুৰা, দক্ষিণ-পশ্চিমত মেঘালয়, পশ্চিমত পশ্চিমবঙ্গ, আৰু দক্ষিণ-পশ্চিম দিশে বাংলাদেশৰ সৈতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমা আছে।

ভৌগোলিক বৈশিষ্ট্যসমূহ:

১/ ভূপ্ৰকৃতি (Relief Features):

অসম মূলতঃ এটা উপত্যকামূলক ৰাজ্য। ইয়াত দুটা মুখ্য উপত্যকা আছে — ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা আৰু বৰাক উপত্যকা। ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা ৰাজ্যখনৰ কেন্দ্ৰীয় অংশত অৱস্থিত আৰু বহল সমতলভূমিৰে গঠিত। বৰাক উপত্যকা দক্ষিণ অংশত অৱস্থিত আৰু পাহাৰীয়া অঞ্চলৰে ঘেৰি ধৰা।

২/ নদ-নদী আৰু জলসম্পদ:

অসমৰ মুখ্য নদী হ’ল ব্ৰহ্মপুত্ৰ, যি তিব্বতৰ মানস-সৰোবৰ অঞ্চলৰ পৰা উৎপত্তি লাভ কৰি অসমখন পাৰ হৈ বাংলাদেশলৈ প্ৰৱাহিত হৈছে। আন এখন গুৰুত্বপূর্ণ নদী হ’ল বৰাক। এই নদীখনে অসমৰ দক্ষিণ অংশৰ জলচৰ বাণিজ্য, কৃষি আৰু পানীয় জলা যোগান ধৰাত সহায় কৰে।

৩/ জলবায়ু:

অসমত গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় আর্দ্ৰ অৱস্থা বিদ্যমান। ইয়াত প্ৰচুৰ পৰিমাণে বৰ্ষা হয়, বিশেষকৈ জুনৰ পৰা ছেপ্টেম্বৰ মাহলৈকে। বৰ্ষাৰ সময়ত গড় বৃষ্টিপাত ১৬০০ মিমি-৩৫০০ মিমি পৰ্যন্ত হয়। শীতকাল সমান্য ঠাণ্ডা, আৰু গ্ৰীষ্মকাল উষ্ণ ও আর্দ্ৰ।

৪/ মাটি আৰু উৰ্বৰতা:

অসমৰ মাটি মূলতঃ ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু বৰাক নদীৰ দ্বাৰা সৃষ্ট পলিমাটি। এই মাটি অত্যন্ত উৰ্বৰ, যাৰ বাবে কৃষি অসমৰ মুখ্য আৰ্থিক কার্যকলাপ।

৫/ জীৱ-বৈচিত্ৰ্য:

অসম জৈৱ-বৈচিত্ৰ্যত সমৃদ্ধ। কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, নামেৰী, দিব্ৰু-ছাইকোৱা আদিৰ দৰে উদ্যানসমূহে বিশ্বজুৰি খ্যাতি লাভ কৰিছে। একে সময়তে, হাতী, গঁড়, বাঘ, হুলধৰী হৰিণ আদিৰ বাবে অসম জনাজাত।

৬/ বনাঞ্চল:

অসমৰ প্রায় ৩৫% ভূমি বনাঞ্চলৰে আৱৃত। ই বায়ুমণ্ডলৰ পৰিস্কাৰতা, বৃষ্টিপাতৰ নিয়ন্ত্ৰণ, আৰু জীৱবৈচিত্ৰ্যৰ সংৰক্ষণত সহায়ক।

৭/ প্ৰাকৃতিক সম্পদ:

অসম কেঁচা তেল, গেছ, চাহ, বঁটা কাঠ আদিৰে সমৃদ্ধ। বিশেষকৈ, দিগবৈ, নুমালীগড় আদি ঠাইত খনিজ তেলৰ উত্তোলন কৰা হয়। অসমৰ চাহৰ উৎপাদন বিশ্ববিখ্যাত।

উপসংহাৰ:

অসমৰ ভৌগোলিক অৱস্থান কৌশলগতভাৱে অতি গুৰুত্বপূর্ণ। ইয়াৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদ, নদী, পাহাৰ, বনাঞ্চল আৰু উৰ্বৰ ভূমিৰে সমন্বিত এই ৰাজ্যখন ভৌগোলিক আৰু পৰিবেশগত দৃষ্টিৰে এক বিশেষ স্থান দখল কৰি আছে।